Apteczka podróżna

Apteczka podróżna pomyślisz… jednak składają się na nią różne rzeczy, nie tylko leki.

---

Formalności

Ubezpieczenie

Punkty, które muszą być obowiązkowo zrealizowane podczas każdej podróży.

• numer polisy ubezpieczeniowej
• ksero lub pdf off-line OWU¹
• numer telefonu alarmowego ubezpieczyciela
• druk EKUZ

Dokumenty tożsamości

Dokumenty tożsamości warto przechowywać w wodoodpornym opakowaniu. Na dysku wirtualnym przechowuję również kopie swojego paszportu i dowodu osobistego.

Karta kredytowa

Karta kredytowa z odpowiednio wysokim limitem jest konieczna, jeśli ubezpieczyciel nie obsługuje zdarzenia bezgotówkowo.

Pomoc na miejscu — daj szansę lekarzowi

Dane teleadresowe najbliższej placówki konsularnej RP.

Zaświadczenie lekarskie o

• przebytych szczepieniach, książeczka szczepień,
• chorobach przewlekłych² i przewlekle stosowanych lekach.

Nie zapomnij książeczki zdrowia dziecka jeśli podróżujesz z dzieckiem.

W sytuacjach, kiedy podróżny jest ciężko chory, konieczne jest tłumaczenie uwierzytelnione, poinformowanie o chorobie/lekach załogę samolotu i obsługę hotelu.

Telefon do przyjaciela

Przed wyjazdem wyślij wszystkie powyższe dane (oprócz danych karty kredytowej) z Twoim planem podróży zaufanej osobie, która ma zdolności organizacyjne i posługuje się językiem angielskim.

Udostępnij swoją lokalizację w Google Maps zaufanej osobie. Rozważ skonfigurowane sygnału SOS w swoim telefonie (np. trzykrotne, szybkie naciśnięcie przycisk power).

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych utworzyło serwis Odyseusz. W przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych za granicą, MSZ będzie mógł podjąć z podróżnikiem kontakt, udzielić niezbędnych informacji oraz pomocy poprzez właściwą placówkę dyplomatyczno-konsularną. System Odyseusz umożliwi również otrzymywanie powiadomień o zagrożeniach w kraju podróży oraz innych informacji konsularnych.

• 🇬🇧 Newsletter brytyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych
• 🇵🇱 Strony polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych
• 🇵🇱 Komunikaty Głównego Inspektoratu Sanitarnego (Koronawirus SARS-CoV-2)
• 🌐 Komunikaty Światowej Organizacji Zdrowia (Koronawirus SARS-CoV-2)
• 🇪🇺 Komunikaty ECDC, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Koronawirus SARS-CoV-2)
• 🇺🇸 Komunikaty CDC, Centra Kontroli i Prewencji Chorób (Koronawirs SARS-CoV-2)

Leczenie

Konsultacje telemedyczne

Zorientuj się, jakie będziesz miał możliwości konsultacji telemedycznej z lekarzem porozumiewającym się w języku polskim, kiedy będziesz poza granicami kraju. Tylko niektóre choroby wymagają tak naprawdę interwencji medycznej, a tylko promil wystawienia recepty lub skierowania.

Narządy zmysłów

dorośli	dzieci	niemowlęta
zatyczki do uszu, opaska na oczy, perfumy, okulary przeciwsłoneczne	opaska na oczy, okulary przeciwsłoneczne	karmienie piersią

Zobacz też: Apteczka podróżna / Układ nerwowy

Skóra

dorośli	dzieci	niemowlęta
krem SPF 50❗ krem nawilżający kapelusz pomadka do ust z filtrem UV

Ukąszenia owadów

Ukąszenia owadów przydarzają się wszędzie. Powodują dokuczliwe objawy, zwłaszcza jeśli towarzyszy im silny świąd. Właściwie podczas każdego wyjazdu korzystam z dobrodziejstwa leków przeciwhistaminowych. W razie drobnych ukąszeń stosuję raz dziennie 10 mg cetyryzyny na pięć dni, w przypadku silnego świądu zamiast cetyryzyny — hydroksyzynę na noc 25 mg. Hydroksyzyna jest dostępna na receptę.

U dzieci z powodzeniem można stosować dimetyden w kroplach, lek jest dostępny od pierwszego miesiąca życia, bez recepty.

Konieczne jest stosowanie kremu z filtrem UV na odczyny po ukąszeniach. Nie tylko po to, by nie było powikłań, ale też, żeby uniknąć po powrocie do domu przebarwień naskórka.

W przypadku duszności, reakcji anafilaktycznej lub utraty przytomności należy wezwać pogotowie ratunkowe.

Zobacz też: Apteczka podróżna / Choroby zakaźne / Kleszcze

Kości i mięśnie

Obrzęk

Najpopularniejszym rozwiązaniem jest preparat z solą glinu i kwasem borowym. Jest w tabletkach do rozpuszczenia, więc łatwo go przewieźć. Według ulotki można go stosować od czwartego roku życia. Należy podkreślić, że jest to tylko objawowa pomoc. Jeśli doszło do urazu i w następstwie do obrzęku kończyny, zawsze warto skonsultować się z lekarzem (ew. złamanie, pęknięcie).

Suplementy diety

dorośli	dzieci	niemowlęta
witamina D, magnez	witamina D

Dawkowanie witaminy D

1 mcg (mikrogram) = 40 jednostek międzynarodowych (j.m.), international units (IU)³

Choroby zakaźne

Szczepienia ochronne

Uzupełnienie szczepień ochronnych należy rozpocząć co najmniej 3-4 miesiące przed wyjazdem. Szczepienia podróżne realizuje się zarówno u dzieci, jak i dorosłych w następującej kolejności od tych szczepień, które są:

1. obowiązkowe w naszym kraju według Programu Szczepień Ochronnych na aktualny rok,
2. zalecane w naszym kraju według Programu Szczepień Ochronnych na aktualny rok,
3. obowiązkowe w kraju, do którego się wybieramy,
4. zalecane w kraju, do którego się wybieramy,
5. zalecane dla danego terenu/regionu wewnątrz danego kraju/ów.

Najczęściej pomijanymi szczepieniami z punktu drugiego, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, są szczepienia przeciwko pneumokokom, meningokokom z serotypów B, C⁵, A, W135, Y, grypie i kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Warto na początek zaszczepić się przeciwko najczęściej występującym chorobom, w dalszej kolejności, przeciwko tym rzadziej spotykanym. Zaszczepienie się przez podróżnika przeciwko zachorowaniu na dur brzuszny, a pominięcie np. szczepienia przeciwko grypie jest niepełne.

Profilaktyka malarii

na profilaktykę malarii składają się trzy równie istotne czynniki
repelent❗	moskitiera/odpowiedni ubiór	lek

Przed wyjazdem do tropiku należy zgłosić się lekarza chorób zakaźnych lub lekarza medycyny morskiej i tropikalnej, który przepisze właściwy lek i poinformuje jak go stosować. Zaleca się skorzystanie z certyfikowanego centrum medycyny podróży. Do profilaktycznego zastosowania wykorzystuje się chlorokinę, meflokinę, proguanil, doksycyklinę oraz preparat składający się z atowakwonu i proguanilu. ⁶

O tym, czy apteczka podróżna powinna być wyposażona w leki przeciwmalaryczne, możemy dowiedzieć się ze stron internetowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Zdrowia danego kraju, medycynatropikalna.pl, strony internetowe Światowej Organizacji Zdrowia ( https://www.who.int/malaria/en/) oraz od lekarza medycyny podróży.

Skutecznym i szeroko stosowanym lekiem są tabletki zawierające atowakwon + proguanil. Profilaktykę rozpoczyna się jeden dzień przed wyjazdem, codziennie w trakcie pobytu i siedem dni po powrocie.

Dzieci i malaria

WHO nie zaleca stosowania atowakwonu z proguanilem do zapobiegania malarii u dzieci o masie ciała mniejszej niż 11 kg ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności takiego rozwiązania. U dzieci ważących 5–11 kg WHO dopuszcza profilaktykę malarii z zastosowaniem meflochiny. Ten lek nie jest jednak zarejestrowany w Polsce, ponadto meflochina charakteryzuje się mniej korzystnym profilem w zakresie działań niepożądanych w porównaniu z pozostałymi lekami zalecanych przez WHO do zapobiegania malarii. ⁷

Według ulotki⁸ wspomnianego przeze mnie leku stosowanego w profilaktyce malarii, jest on dopuszczony do podawania u osób z masą ciała większą niż 40 kg.

Jeśli zatem konieczna jest profilaktyka u małych dzieci, może być konieczna recepta na lek recepturowy.

Więcej informacji na temat malarii znajdziecie na stronie medycynatropikalna.pl

Koronawirus (SARS-CoV-2)

SARS-CoV-2, czyli jeden z koronawirusów, który w 2020 roku był przyczyną pandemii. Wirus wywołuje chorobę COVID-19, objawiającą się początkowo objawami grypopodobnymi (gorączka, kaszel), a niekiedy ciężkim zapalenia płuc (duszność). Im starsza i bardziej obciążona chorobami przewlekłymi (np. cukrzyca, choroby serca) osoba, tym większe jest ryzyko zgonu.

Sposoby zapobiegania:

• częste mycie rąk trwające co najmniej 20 sekund,
• antyseptyki do odkażania rąk,
• izolacja.

Antyseptyk

Antyseptyk do odkażania rąk i powierzchownych ran (np. oktenidyna).

Repelent

Repelent, odpowiednio używany, to jeden z najważniejszych elementów w apteczce podróżnej. Zapobiega nie tylko malarii, ale też między innymi chorobom przenoszonym przez kleszcze.

Kleszcze

Nieodzownym „sprzętem” jaki może się nam przydać podczas każdej wycieczki, jest pęseta, za pomocą której usuniemy kleszcza⁹. Kleszcz to odmiana pająka, która przenosi choroby bakteryjne (np. borelioza), jak i wirusowe (np. kleszczowe zapalenie mózgu). Przeciwko tej drugiej chorobie jest dostępna szczepionka.

Po ukąszeniu kleszcza należy obserwować swój organizm przez 6 tygodni. Jeśli pojawią się objawy takie jak rumień, dreszcze, gorączka, ból mięśniowo-stawowy, ból głowy, kołatanie serca, niedowład należy zgłosić się do lekarza.¹⁰

Zobacz też: Apteczka podróżna / Skóra / Ukąszenia owadów

Leki przeciwwirusowe

Acyklowir

Acyklowir w tabletkach — lek przeciw wirusowi ospy wietrznej, półpaśca i opryszczki. Lek jest dostępny bez recepty.

Oseltamiwir

Lek przeciwwirusowy, który jest skuteczny w leczeniu grypy. Lek dostępny jest na receptę.

PrEP

To kombinacja leków przeciwwirusowych służąca jak profilaktykę przed zakażeniem HIV u osób często zmieniających partnerów seksualnych. Więcej informacji można znaleźć na anglojęzycznej stronie CDC.

STI

ang. Sexually Transmitted Infection
pol. infekcja przenoszona drogą płciową

Obok odpowiedzialnych zachowań, należy rozważyć między innymi:

• prezerwatywy,
• PrEP¹¹.

Jedynym skutecznym w 100% środkiem przeciw STI jest wstrzemięźliwość seksualna. Podczas stosowania PrEP nie należy rezygnować z prezerwatywy.

Po ryzykownym kontakcie seksualnym trzeba;

• rozważyć profilaktykę poekspozycyjną (PEP),
• wykonać badania (w odpowiednim czasie) celem wczesnego wykrycia STI.

Prezerwatywy

Zdecydowanie warto zabrać, choć kilka ze sobą, nie później szukać odpowiedniego miejsca do zakupu. Należy zwrócić uwagę na sposób ich przechowywania. Wysoka temperatura lub wilgotność mogą zniszczyć lateks.

Przewód pokarmowy

Dentysta

Co najmniej miesiąc przed podróżą dłuższą niż 2-3 dni, odwiedź swojego dentystę.

Zgaga

Omeprazol — lek dostępny bez recepty.

Probiotyki przed podróżą

Zalecenia podaży preparatów z dobroczynnymi drobnoustrojami przed podróżą przez lekarzy są dość zmienne, jedni zalecają, drudzy nie. Według opracowania prof. Szajewskiej¹²:

Aktualne wytyczne (2017): zgodnie z wytycznymi American Gastroenterological Society nie ma podstaw do stosowania wyselekcjonowanych kultury bakterii lub drożdży w zapobieganiu biegunce podróżnych.

Biegunka lub wymioty podczas podróży

biegunka ± wymioty ± gorączka = zatrucie pokarmowe = skórka na żołądku = zapalenie jelit = grypa jelitowa = ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

Postępowanie u dorosłych i dzieci nieco się różni, jest jednak jeden wspólny, bardzo ważny element dla wszystkich — przyjmowanie płynów doustnie❗ Każdy z pewnością trafi do szpitala, jeśli podczas biegunki lub wymiotów, czyli ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego nie będzie pił wody mineralnej i doustnego płynu nawadniającego (DPN¹³, ORS¹⁴, tzw. elektrolity, sole nawadniające, Gastrolit, Orsalit, Orsalit Drink).

DPN = doustny płyn nawadniający = ORS = Oral Rehydration Salts = sole nawadniające = elektrolity= kroplówka doustna

Odmienności w postępowaniu w ostrym nieżycie żołądkowo-jelitowym w zależności od wieku

dorośli	dzieci	niemowlęta
konieczność konsultacji lekarskiej zależy od stanu zdrowia	konieczność konsultacji lekarskiej zależy od stanu zdrowia	konieczna konsultacja lekarska w krajach rozwijających się!
możliwość szczepienia przeciwko durowi brzusznemu	możliwość szczepienia przeciwko durowi brzusznemu	możliwość szczepienia przeciwko rotawirusom do 24. tygodnia życia
uzupełnienie podstawowego zapotrzebowania na płyny, co najmniej 2500-3000 ml/dobę	uzupełnienie podstawowego zapotrzebowania na płyny wg metody Hollidaya i Segara	uzupełnienie podstawowego zapotrzebowania na płyny wg metody Hollidaya i Segara
DPN 200 ml po każdym luźnym stolcu lub wymiotach, w porcjach podzielonych po 5-10 ml	DPN 10 ml/kg po każdym luźnym stolcu lub wymiotach, w porcjach podzielonych po 5-10 ml	częste karmienie piersią, od 6. miesiąca życia — DPN 10 ml/kg po każdym luźnym stolcu, w porcjach podzielonych po 5-10 ml
probiotyk	probiotyk	probiotyk
diosmektyn	diosmektyn	diosmektyn
recekadotryl	recekadotryl	recekadotryl
loperamid	Loperamid jest przeciwwskazany do 6 roku życia, jest to lek bardzo rzadko stosowany u dzieci.	Loperamid jest przeciwwskazany.
antybiotyk (najczęściej nie jest konieczny)	Antybiotyki u dzieci w ostrym nieżycie żołądkowo-jelitowym są bardzo rzadko stosowane, nawet w przypadku bakteryjnego zakażenia.	U niemowląt ryzyko ciężkiego przebiegu bakteryjnego zakażenia jest większe.

Zasada naczelna

Nie pijesz odpowiednio dużo lub oddajesz mało moczu — zgłoś się natychmiast do szpitala!!! Ta ZASADA dotyczy wszystkich i dzieci i dorosłych.

Zwracam uwagę na dwa słowa, „odpowiednio dużo”. Warto, by podczas choroby bliska osoba mogła notować ilość wypijanych przez ciebie płynów, aby ocenić ewentualne ryzyko hospitalizacji.

Nie można oszukać zapotrzebowania na płyny❗ Są tylko dwie drogi nawodnienia chorego:

1. nawodnienie doustne,
2. kroplówka w szpitalu.

Podstawowe zapotrzebowanie na płyny u dzieci

Najczęściej wykorzystywanym sposobem określenia podstawowego zapotrzebowania na płyny u dzieci jest metoda Hollidaya i Segara.

masa ciała	dobowe, podstawowe (!) zapotrzebowanie na płyny
5 kg	500 ml
6 kg	600 ml
7 kg	700 ml
8 kg	800 ml
9 kg	900 ml
10 kg	1000 ml
11 kg	1050 ml
12 kg	1100 ml
13 kg	1150 ml
14 kg	1200 ml
15 kg	1250 ml
16 kg	1300 ml
17 kg	1350 ml
18 kg	1400 ml
19 kg	1450 ml
20 kg	1500 ml
Więcej niż 20 kg 1500 ml + 20 ml na 1 kg ponad 20 kg
25 kg	1600 ml
30 kg	1700 ml
35 kg	1800 ml
40 kg	1900 ml

Zapotrzebowanie na płyny rośnie przy ich zwiększonych stratach, na przykład:

• gorączka,
• biegunka,
• wymioty,
• intensywne pocenie się,
• oparzenia,
• wysoka temperatura otoczenia,
• nadmierne spożycie alkoholu.

❓ Przykład postępowania w biegunce lub wymiotach u dziecka

Podstawowe zapotrzebowanie na płyny u dorosłych

W zależności od masy ciała, aktywności fizycznej, indywidualnego zapotrzebowania i temperatury otoczenia. Zdrowy dorosły człowiek potrzebuje zazwyczaj około 2500 ml płynów na dobę.

Kiedyś widziałem mądrą wypowiedź ratownika medycznego, który nawoływał do przyjmowania większej ilości płynów podczas upałów; podczas upałów pij jedną szklankę wody co godzinę.

Co to znaczy „oddawać mało moczu”?

Zaparcia

Ten problem lubi pojawiać się podczas podróży równie często, jak biegunka, ma na to wpływ wiele czynników; długa podróż, podczas której mało się ruszamy, nowa, „obca” toaleta, odwodnienie, zmiana diety. Poniżej umieściłem w tabeli dostępne opcje w każdej grupie wiekowej. Nie ma oczywiście potrzeby stosowana dwóch środków na przeczyszczenie na raz, jednak w każdym przypadku należy pamiętać o przyjmowaniu dużej ilości wody.

dorośli	dzieci	niemowlęta
przyjmowanie odpowiedniej ilości wody bisakodyl makrogole laktuloza	przyjmowanie odpowiedniej ilości wody makrogole laktuloza	przyjmowanie odpowiedniej ilości wody/mleka makrogole15 laktuloza czopek glicerynowy 1-2 g

Czopki glicerynowe nie nadają się do zabrania do „ciepłych krajów”, zatem u noworodków do 6. miesiąca życia pozostaje syrop z laktulozy. Ten syrop mogą stosować również z powodzeniem dorośli.

Ból brzucha

Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy jest jedną z tysięcy przyczyny bólu brzucha. Najbezpieczniejszym lekiem, który można podać zarówno dzieciom jak i dorosłym jest paracetamol❗ Po podaniu doustnym, zaczyna swoje działanie po około godzinie. Jednorazowa dawka doustna dla dziecka wynosi 10-15 mg/kg masy ciała, a dla pacjenta dorosłego od 500 do 1000 mg.

Od szóstego roku życia z powodzeniem można stosować drotawerynę, kiedy towarzyszą nam nieprzyjemne skurcze jelit np. w ostrym nieżycie żołądkowo-jelitowym lub przed miesiączką.

Zobacz też: Apteczka podróżna / Leczenie bólu i gorączki w podróży

Alergia

Co to znaczy alergia? To słowo często nadużywane, ale przyjmijmy dla uproszczenia, że chodzi o następujące objawy:

• oczne — świąd, łzawienie, zaczerwienie,
• śluzówkowe — świąd, katar,
• skórne — świąd, wysypka.

Rozwiązanie jest bardzo proste — identyfikacja czynnika wywołującego reakcję alergiczną lub podaż leku przeciwhistaminowego. U dorosłych i dzieci cetyryzyna lub lewocetyryzyna, u niemowląt — dimetyden. Leki dostępne są bez recepty.

Wstrząs anafilaktyczny

Strzykawka (tzw. pen) z adrenaliną do podawania domięśniowego. Obecnie jest zalecane, aby osoba, u której wcześniej wystąpił wstrząs anafilaktyczny, miała przy sobie zawsze dwie takie strzykawki.

Układ nerwowy

Jeden z głównych problemów z układem nerwowych to tzw. jet lag, czyli zaburzenie rytmu okołodobowego, które negatywnie wpływa na nasze samopoczucie, kondycję i sen.

Jet lag, a kierunek podróży

Tak jak napisałem na początku, apteczka podróżna to nie tylko leki, ale też wiedza. Warto więc zapamiętać poniższe informacje.

Ogólnie rzecz biorąc, dostosowanie do nowej strefy czasowej jest szybsze dla podróży ze wschodu na zachód (np. Warszawa-Nowy Jork) niż dla kierunku odwrotnego.

Wschód — zachód (Lepiej)

Korekta w kierunku zachodnim zajmuje w dniach około ½ liczby przekroczonych stref czasowych. 

Zachód — wschód (gorzej)

W przypadku podróży w kierunku wschodnim dostosowanie do nowej strefy czasowej zajmuje w dniach około ⅔ liczby przekroczonych stref czasowych.

Kiedy spać w samolocie?

Spanie w samolocie jest zalecane tylko wtedy, gdy znajdujemy się w normalnym czasie snu w miejscu docelowym.

Leki nasenne

Pomagają uporać się ze zmianą czasu, czyli jet lag. Jeśli nie odpowiada nam nocleg, bo okazało się, że jest przy bardzo ruchliwej ulicy, tabletki nasenne są wtedy na wagę złota.

Jedną z najbardziej popularnych substancji jest zolpidem. Nie można łączyć go z alkoholem ani przyjmować dłużej niż dwa tygodnie. Powoduje silne uzależnienie, jeśli przyjmowany jest zbyt długo! Po zażyciu doustnym należy położyć się od razu do łóżka. Wykonywanie jakichkolwiek czynności po zażyciu tabletki może skończyć się urazem. Nie warto go przyjmować, jeśli czas przeznaczony na sen jest krótszy niż siedem godzin.

Leki uspokajające

Dla tych, którzy nadal boją się latać albo… boją się powrotu do pracy po wakacjach:)

Proponowane rozwiązania: hydroksyzyna, alprazolam.

Zobacz też: Apteczka podróżna / Narządy zmysłów

Układ moczowo-płciowy

Furazydyna — tabletki, lek bakteriostatycznym, czyli działającym jak antybiotyk w dolnym odcinku układu moczowego (cewka moczowa i pęcherz).

Clotrimazol — krem, lek przeciwgrzybiczy.

Układ krążenia

Skarpety uciskowe

Ruch

Leki przeciwkrzepliwe

Urazy

Dorośli

• Opaski odblaskowe
• Plastry, gaziki, antyseptyk
• Odpowiednie obuwie („znane stopie”, z właściwym do terenu bieżnikiem, wysokie, odpowiednio sztywne)

Dzieci

• Koszulka odblaskowe – IKEA FAMILY sprzedaje przeróżnego rodzaju odbalski dla dzieci i dorosłych.
• Fotelki dziecięcy – niestety wiąże się prawie zawsze z dodatkową opłatą w wypożyczalni samochodów.

Niemowlęta

Opaski odblaskowe

Leczenie bólu i/lub gorączki w podróży

Postępowanie niefarmakologiczne

Ból

dorośli	dzieci	niemowlęta
–	wydychanie bólu	często, przy niewielkim nasileniu bólu pomaga karmienie piersią lub roztwór glukozy podany doustnie

Gorączka

dorośli	dzieci	niemowlęta
intensywne nawadnianie❗, również ochłodzonym płynem, okłady z mokrych ręczników lub/i kąpiel w w wodzie w temperaturze o 1-2 stopnie Celciusza niższej niż temperatura ciała

Ręcznik nie musi być zimny, nie można też ochładzać ciała np. mrożonkami. Wystarczy, że będziemy płukać ręcznik co 5-7 minut w bieżącej wodzie o temperaturze pokojowej.

Paracetamol – lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy

dorośli	dzieci	niemowlęta
paracetamol w dawce 500-1000 mg/dawkę	lekiem podstawowym – jest paracetamol❗, o dziwo to dużo bezpieczniejszy lek u dzieci niż u dorosłych doustna dawka jednorazowa paracetamolu wynosi 10-15 mg/kg masy ciała/dawkę, taką dawkę można podawać nawet 4 razy na dobę, trzeba jednak pamiętać, że odstęp między dawkami powinien wynosić co najmniej 4 godziny W niektórych krajach16, jako odpowiednik paracetamolu, kupuje się acetaminofen należy też pamiętać, że dawka doodbytnicza (czopki) jest zdecydowanie większa niż doustna, minimalna dawka doodbytnicza paracetamolu wynosi co najmniej 20 mg/kg masy ciała/dawkę

Bardzo ważne jest, by pamiętać, że nie można łączyć paracetamolu (acetaminofenu) z alkoholem etylowym. Jest to toksyczne połączenie dla wątroby. W przypadku zażywania środków z paracetamolem i dodatkiem (np. APAP Extra i Fervex) trzeba sprawdzić na opakowaniu ile paracetamolu ma jedna porcja. Przedawkowanie paracetamolu potrafi być bardzo niebezpieczne, szczególnie dla osób dorosłych.

Ibuprofen – lek przeciwbólowy i przeciwzapalny

dorośli	dzieci	niemowlęta
ibuprofen dawka doustna jednorazowa 400 mg	drugi wybór u dzieci – ibuprofen, dawka doustna wynosi 10 mg/kg masy ciała/dawkę, dawka doodbytnicza jest taka sama

❓ Kiedy stosować czopki doodbytnicze u dzieci?

❓ Co zrobić, kiedy dziecko nie lubi połykać syropu przeciwgorączkowego?

Bardzo dobry artykuł na temat leczenia przeciwgorączkowego i sposobie obliczania dawek można znaleźć na stronie Doktor Nutria. Serdecznie polecam zapoznać się z nim sumiennie, zwłaszcza młodym rodzicom.

Metamizol – lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i rozkurczający

dorośli	dzieci	niemowlęta
metamizol dawka doustna jednorazowa 250-500 mg	na ogół nie jest zalecany u dzieci, można go zastosować jedynie u pacjentów, u których gorączki nie obniżył zarówno paracetamol, jak i ibuprofen17

Noworodek w podróży

Chyba niewielu jest rodziców, którzy w ciągu pierwszego miesiąca życia odważą się na podróż dłuższą niż godzinę z noworodkiem. Może to słuszne obawy? W samolocie, pociągu lub innym środku komunikacji zbiorowej jesteśmy narażeni na liczne choroby zakaźne.

Należy pamiętać, że co prawda noworodek po urodzeniu otrzymuje pierwsze dawki szczepienia – przeciwko gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, ale kolejne dawki szczepienia są dopiero w 7-8 tygodniu życia – krztusiec, błonica, tężec, pneumokokoki, rotawirusy.

Przeglądając kalendarz szczepień ochronnych, można uznać, że dziecko jest wyszczepione na większość chorób, na które mamy szczepionki pod koniec drugiego roku życia.

Apteczka podróżna (lista)

Pobierz tabelę Apteczka podróżna — lista leków do druku w formacie PDF lub XLS.

Lista leków na wyjazd dla dorosłych

dorośli
lek	ilość/forma	użycie
adrenalina	2 ampułkostrzykawki	wstrząs anafilaktyczny
bisakodyl	1 listek	na zaparcie
cetyryzyna lub lewocetyryzyna	2 listki	na alergię, uczulenia, świąd
DPN	1 opakowanie (10 sasz.)	kroplówka doustna (biegunka, wymioty)
drotaweryna	1 listek	na ból brzucha, miesiączkowy
furazydyna	2 listki	na zapalenie pęcherza
glin+kwas borowy	1 listek	na obrzęki po ukąszeniu, urazie
hydroksyzyna	1 listek	przeciwalergiczny, uspokajający
krem do rąk	1 op. <100 ml	na lot i co dzień
krem SPF 50	1-2 opakowania	przeciw promieniom słonecznym
krople do nosa nawilżające	3 ampułki	na lot i katar
krople do oczu	5 minimsów	na lot
lek przeciwmalaryczny	opakowanie	profilaktyka malarii
leki antykoncepcyjne	na cały wyjazd, z zapasem 20%	antykoncepcja
⚠️leki przewlekle stosowane	na cały wyjazd, z zapasem 20%
lewonorgestrel	1 tabl	antykoncepcja awaryjna
loperamid	2 opakowania	lek zapierający przy biegunce
metmizol	1 listek	lek przeciwbólowy, przeciwzapalny i rozkurczowy
odblaski	1-2 sztuki	bezpieczeństwo na drodze
oktenidyna	małe opakowanie	środek odkażający
omeprazol	1 listek	na zgagę
paracetamol	1 listek	na ból i gorączkę
pęseta	1 sztuka	na kleszcze
plastry	1 opakowanie	skaleczenia lub odciski
prezerwatywy	1 opakowanie	antykoncepcja
racekadotryl	1 opakowanie	biegunka
repelent	1-2 opakowania	profilaktyka malarii
skarpetki uciskowe	1 para	profilaktyka obrzęków/zakrzepicy
tabletki na “gardło”	1 listek	ból gardła
zolpidem	1 listek (10 tabl.)	lek nasenny
hydrokortyzon 1%	krem	na ukąszenia (słabodziałający steroid bez recepty)
żel przeciwbakteryjny	1 tubka	profilaktyka zakażeń

Lista leków na wyjazd dla dzieci

lek18	stężenie, forma	działanie
dimenhydrynat	tabletki	na chorobę lokomocyjną
dimentynden	1 mg/ml, krople doustne	przeciwalergiczny
DPN (sole nawadniające)	saszetki	na biegunkę
glin+kwas borowy	tabletki do rozpuszczenia	na opuchliznę
ibuprofen	200 mg/5 ml, syrop	lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i przeciwgorączkowy
krem SPF 50	krem lub maść	przeciwko poparzeniom słonecznym
leki przeciwmalaryczne	tabletki	przeciwko malarii
leki przewlekle stosowane		!
makrogole	saszetki	na zaparcie
oktenidyna	roztwór	środek odkażający
opaska odblaskowa		bezpieczeństwo na drodze
paracetamol	120 mg/ml, syrop	lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy
pęseta		do wyjmowania kleszcza lub ciała obcego
plastry
probiotyk	saszetki	na biegunkę, uwaga na przechowywanie!
racekadotryl	saszetki	lek na biegunkę
repelent	roztwór	profilaktyka malarii, boreliozy
smektyn	saszetki	zapierający, przy biegunce
sól fizjologiczna	ampułki	na katar, do inhalacji na katar lub kaszel, do przemywania ran, spojówek oczu
lek „na gardło”	tabletki lub spray	ból gardła

Lista leków na wyjazd dla niemowląt

Pobierz tabelę Apteczka podróżna — lista dla niemowląt do druku w formacie Google Docs, PDF lub DOCX.

niemowlęta19
lek	ilość/forma	użycie
adrenalina**	2 ampułkostrzykawki	wstrząs anafilaktyczny
chusteczki nawilżane	1 opakowanie	toaleta
czopek glicerynowy 1-2 g	czopek	na zaparcia
dimentynden 1 mg/ml	krople doustne	lek przeciwalegiczny
DPN	saszetki	biegunka, odwodnie, gorączka
ibuprofen 100 mg/5 ml	syrop	lek przeciw-bólowy-gorączkowy-zapalny
krem na odparzenia	1-2 tubki	toaleta, oparzenia
⚠️leki przewlekle stosowane	na cały wyjazd +10%	choroba przewlekła
mleko modyfikowane	proszek	pokarm
oktenidyna	mała buteleczka	do odkażania
opaska odblaskowa	1-2 sztuki	oznaczenie
paracetamol 120 mg/5 ml	syrop	lek przeciwbólowy i przeciwgorączowy
pęseta	1/rodzinę	do wyjmowania kleszcza lub ciała obcego
pieluchy	indywidualnie	toaleta
plastry	3-5 sztuk	zranienia
probiotyk	saszetki	biegunka, uwaga na przechowywanie!
repelent	1 opakowanie	profilaktyka malarii i boreliozy
roztwór do inhalacji*	ampułki	kaszel
smektyn	saszetki	biegunka
sól morska do nos*	buteleczka	katar
SPF 50	krem lub maść	profilaktyka oprzeń
żel przeciwbakteryjny	1 tubka	profilaktyka zakażeń
hydrokortyzon 1%	krem	na ukąszenia

Jak zaoszczędzić miejsce w bagażu?

• Nie musisz zabierać od razu stu tabletek paracetamolu na tygodniowy wyjazd. Wystarczy kilka tabletek na początek, np. przeziębienia. Jeśli zajdzie potrzeba częstszego podawania, większość leków z Apteczki podróżnej kupisz bez recepty w każdej aptece na świecie.
• Sól morska do nosa — nie trzeba kupować preparatu do inhalacji i do nosa oddzielnie. Wystarczy ampułka z 0,9% roztworem chlorku sodu (czyli solą fizjologiczną) z apteki, można zawartość tej ampułki stosować zarówno do płukania nosa, jak i do inhalacji. Poza tym sól fizjologiczna świetnie nadaje się do mechanicznego oczyszczania rany np. z piachu, żwiru.
• Pęseta — do wyciągania kleszcza śmiało można użyć pęsety od depilacji brwi.
• Otwórz opakowania leków, które zabierasz na wakacje i owiń je folią spożywczą. Będą w ten sposób chronione przed wilgocią, ale przede wszystkim zabiorą mniej miejsca w bagażu.
• Zrób zdjęcie lub skan ulotki.

Jak przewozić lek psychotropowy?

Proponuję nie przewozić leków psychotropowych w postaci jednej tabletki, tylko w opakowaniu, tak by od razu można było zidentyfikować substancję czynną. Niezbędne jest też ksero recepty wcześniej oddanej do apteki.

Dowiedz się więcej — repozytorium

mp.pl/pediatria – najważniejsze medyczne wydawnictwo w Polsce przygotowało dla rodziców portal poświęcony rozwojowi i chorobom dzieci. Na ich stronach znaleźć można mnóstwo bezcennych informacji.

szczepieniadlapodrozujacych.pl – strona stworzona przez firmę farmaceutyczną zawiera w przejrzysty sposób pokazana o szczepieniach zalecanych w konkretnych krajach.

medycynatropikalna.pl — bardzo ważna strona w polskim Internecie dla podróżników. Stworzona przez Zakład Epidemiologii i Medycyny Tropikalnej  WIM z Gdyni, stanowi kompendium wiedzy na temat medycyny podróży.

---

Strona „Apteczka podróżna” nie jest sponsorowana.

Informacje medyczne w dookolakuli.pl mają w najlepszym razie charakter ogólny i nie mogą zastępować porady wyspecjalizowanego medyka (takiego jak lekarz, farmaceuta, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, chemik, fizjoterapeuta, położna, pielęgniarka, ratownik medyczny, ratownik kwalifikowanej pierwszej pomocy i podobni). Wszystkie zawarte w dookolakuli.pl hasła związane z medycyną nigdy nie zastąpią porady lekarza (medyka) i z tego tytułu nie mogą być za takie uznawane.