Szlachetne zdrowie… najgorsze co każdemu z nas może się stać w trakcie podróży samolotem to choroba. Możemy wiele zrobić, żeby jej uniknąć.

Lotniczy savoir-vivre

Po pierwsze – dobre samopoczucie = dobre zdrowie, więc zadbaj o środowisko, w którym przebywasz.

Nie ma nic gorszego i jeszcze bardziej nasilającego negatywne objawy po długim locie jak niesmak po przebywaniu zbyt blisko niesympatycznej osoby.

Zadbaj, by pasażerowie siedzący obok odbierali Cię jako osobę przyjazną, pomocną i miłą. Uśmiech współpasażera i „dziękuję” po dwunastu godzinach wspólnego są często w stanie zastąpić leki przeciwbólowe i nasenne.

Kilka prostych rad

Oto proste metody, które już przetestowałem:

• zabierz ze sobą więcej cukierķów z domu lub z saloniku, poczęstujesz siedzących obok,
• uśmiechnij się przy zajmowaniu miejsca i ewentualnie przedstaw się,
• jeśli widzisz, że ktoś tego potrzebuje, pomóż w nawigacji IFE, pokaż jak przyciemnia się ekran, kiedy Ty będziesz próbował zasnąć, współpasażer będzie wiedział jak skorzystać z tej funkcji,
• kiedy wychodzisz rozprostować nogi, zapytaj lub po prostu przynieś; wodę, przekąskę, możesz też zapytać czy nie zanieść torebki ze śmieciami,
• korzystaj z trybu filtru niebieskiego światła i najniższej jasności ekranu podczas korzystania z komórki, kiedy jest ciemno,
• używaj słuchawek,
• przetrzyj do sucha okolicę zlewu (i nie tylko…) w toalecie,
• jeśli musisz zwrócić uwagę, zrób to z uśmiechem,
• jeśli trafisz na gadulca, bądź asertywny,
• nie łap za zagłówki przy wstawaniu, przechodzeniu,
• nie stukaj w ekran IFE zbyt mocno,
• nie otwieraj przesłony okna, jeśli większość osób ma je zamknięte,
• żyj przyjaźnie z załogą, nic w kwesti złego serwisu nie zmienisz podczas lotu,
• staraj się tak manewrować w przejściu, by nie poobijać innych,
• postaraj się nie kopać siedzenia, wystawiać nóg ponad metalową barierę pod Twoim siedzeniem, opierać nóg o siedzenie przed Tobą,
• nie wzywaj stewardessy po szklankę wody, prawdopodobnie nie przyjedzie, a Tobie nie zaszkodzi trochę ruchu,
• pomóż innym i załodze w umieszczaniu walizek w lukach bagażowych nad głowami,
• zachowaj higienę.

Zdrowie w samolocie – metody naturalne

Ruch

Na stronie każdej linii lotniczej są informacje jak można ćwiczyć siedząc w samolocie czy spacerując w przejściu. To chyba no 2 na recepcie na udany lot. Ruch nie tylko uchroni przed bólem, ale zmniejszy też ryzyko poważnych chorób zakrzepowych. Nie siedź ze skrzyżowanymi nogami, utrudnia to przepływ krwi. Już samo siedzenie zmniejsza przepływ krwi w żyłach nóg. W jedna stronę lećcie tylko siedząc, w druga poczujcie się jak na podniebnej siłowni. Sami zobaczycie różnicę.

Woda i elektrolity

Woda, woda i jeszcze raz woda. Szczególnie dla tych, którzy piją jak wróble. Woda mineralna niegazowana wysokomineralizowana. Trudno taką dostać na airside, ale można do zwykłej wody dokupić Doustny Płyn Nawadniający (Orsalit, Gastrolit, Elektrolity).

Dorosły człowiek powinien w zwyczajny dzień wypijać dwa, trzy litry płynów. Podczas lotu samolotem więcej! Ważne, by przyjmować płyny w małych porcjach i często, np. szklankę co godzinę.

Proponuję ograniczyć kawę i herbatę, a z soków najlepiej pić warzywne, na przykład pomidorowy.

Nigdy nie pij wody z kranu w samolocie.

Dieta

Lekkostrawna, bez słodyczy i napojów gazowanych, najlepiej już 2-3 dni przed odlotem.

Ubiór

Wybieraj miękkie, naturalne tkaniny, wygodne, najlepiej bezszwowe, łatwe do zdejmowania i zakładania buty i bezuciskowe skarpetki. Najlepiej ubrać się „na cebulkę”. Zabierz ze sobą dodatkową parę skarpet, bielizny i koszulkę. Ja, zawsze zdążę polać się kawą.

Maska ochronna

W 2020 roku świat oszalał na punkcie masek. Produkcją ubioru ochronnego zajęli się i domowe krawcowe i firmy odzieżowe. Maseczki nie chronią w 100% przed wirusem, jednak zmniejszają ryzyko zakażania siebie i innych. Żeby maseczka ochronna działa zgodnie z przeznaczeniem, a nie szkodziła, trzeba przestrzegać kilku bardzo ważnych zasad.

Jeśli masz maseczkę…
😷 Nie dotykaj jej „z przodu” ani „od środka”!!!
😷 Nie noś jej godzinami !!! – po określonym czasie (informacje od producenta) taka maseczka to niedobra dla Ciebie i otoczenia – zupa drobnoustrojów💀.
😷 Nie pierz, wyrzuć.
😷 Nie zakładaj takich, które nie były pierwotnie szczelnie zapakowane.
😷 Nie noś jej w kieszeni.
😷 Jeśli założysz, nie zdejmuj jej z nosa.
😷 To nie oznacza, że nie trzeba stosować innych środków zabezpieczających (np. odległość, kaszel w łokieć).

Ulubione miejsce

Dla mnie możliwe miejsce w samolocie jest tylko przy przejściu. Mogę w ten sposób rozprostować nogi po podaniu posiłku, kiedy serwis się skończy. W większości linii lotniczych sam możesz wybrać miejsce odprawiając się on-line, 24 godziny przed odlotem.

Na stronie seatguru.com możesz sprawdzić układ miejsc wybranej linii lotniczej i samolotu. Zapraszam też do przeczytania recenzji linii lotniczych.

Osprzętowanie

Zatyczek do uszu osobiście nie stosuję, (mam złośliwe, nawracające zapalenia ucha zewnętrznego), ale moja przyjaciółka nie może zasnąć we własnym domu bez zatyczek.

Dobra poduszka jest dla mnie ważna. Mam dmuchany rogalik z IKEA. Jest higieniczny. Można wyprać pokrowiec.

Opaski na oczy, przydadzą się nie tylko w samolocie. Niektórzy mają też 2w1 – rogal-poduszka+kaptur jako opaska na oczy.

Zwłaszcza podczas lotów tanimi liniami, kiedy światło nie jest gaszone, a obsługa nie dba, żeby w odpowiednim czasie zasłonić okna, warto założyć okulary przeciwsłoneczne. Tylko te z filtrem UV 400.

Trzeba pamiętać o swetrze, nawet jeśli lecicie do Bangkoku. W samolotach jest klimatyzacja i potrafi być zimno. Nie zapomnij tabletu, książki i słuchawek.

Skarpety uciskowe. Korzystam z nich od niedawna, ale naprawdę poprawiają komfort. Odczuwam mniej bólu. Również obrzęki nie powstają tak szybko.

Zobacz też: Moje podróżne gadżety.

Suche powietrze

Krem do rąk

Woda nie tylko od środka. Klimatyzacja w samolocie strasznie wysusza skórę, błonę śluzową. Daj im trochę wytchnienia. Generalnie nie używam kosmetyków, ale długiego lotu bez kremu nawilżającego do rąk sobie nie wyobrażam. Dla mnie idealne są tłuste kremy, które stosujemy w zimie.

Pomadka do ust

W zimie zabieram też obowiązkowo pomadkę do ust.

Krople do nosa i oczu

Nie raz podczas długiego lotu borykałem się z krwawieniem z nosa. To też wynika z niskiej wilgotności. Polecam krople do nosa z d-pantenolem.

Oczy warto co dwie godziny nawilżać sztucznymi łzami.

Zarówno nos jak i oczy warto zakraplać co 2-3 godziny.

Maseczki

Rozwiązaniem, którego jeszcze nie próbowałem są maseczki nawilżające/odświeżające/oczyszczające na twarz.

Rp. na udany long-haul (9 godzin). Ibuprofen w punkcie zero. Paracatemol po 4-5 godzinach. Krople do oczu w 2 i 7 godzinie. Krople do nosa co 3 godziny. Zęby – mycie na początku i przy lądowaniu. Nie pić alkoholu. Pić dużo WODY⚠️https://t.co/RZLJkvSsFi

— ˌDƆːˈKƆWA ˈKULI (@dookolakuli) 2 lutego 2018

Higiena

Umyj zęby i twarz przed spaniem i przed przylotem.

Chusteczki nawilżane to dla mnie podstawa. Można się umyć jeśli przez 24 podróży nie ma prysznica. Najlepsze są te, które nawilżają, Neutrogena.

Antyseptyk konieczny przed każdym posiłkiem i po każdej wizycie w toalecie.

Perfumy; lepiej pachnieć, a i tak zawsze przechodzisz obok stoisk z darmowymi próbkami na lotnisku.

Ziołolecznictwo

Jesteś w Stanach Zjednoczonych i boisz się, że Twoje ubezpieczenie nie pokryje wizyty u lekarza, a boli Cię gardło. Spróbuj kanapkę ze świeżym, ekologicznym czosnkiem.

Zdrowie w samolocie – leki

Alkohol etylowy

Niewielkie ilości alkoholu nie są szkodliwe. Prawdopodobnie nie ma badań na temat redukcji prawdopodobieństwa infekcji przewodu pokarmowego przez alkohol etylowy (czytaj wódka) – jednak za każdym razem kiedy zjem przez przypadek lub nie coś co mogłoby zaszkodzi – piję kieliszek (jeden) wódki. Uwaga na wódkę. Na szczęście nasz kraj jest bezpieczny, jednak potrafiłem się zatruć 100 ml wódki w Waszyngtonie. Bezpiecznie jest pić, to co piją lokalsi. Jednak trzeba być też pewnym pochodzenia alkoholu. Pamiętam wyprawę do Egiptu, skończyła się wódka, 3 godziny zajęły poszukiwania sklepu (ramadan) – kupiłem podróbkę rosyjskiej wódki, była banderola, ale stres podczas picia (czy ta banderola jest pewna?) był! Nie wierzę, żeby piwo lub wino pomagało uniknąć klątwy faraona – zbyt małe stężenie alkoholu etylowego.

Podczas lotu nie zaleca się picia dużych ilości alkoholu, mimo tego że lubię alkohol, mają rację. Będziecie mieli cztery razy silniejszego kaca.

Choroba lokomocyjna

Leków na chorobę lokomocyjną nie można mieszać z alkoholem. Aby zadziałały już w trakcie lotu należy przyjąć je 1-2 godziny przed startem samolotu i potem ewentualnie powtórzyć dawkę w zależności od czasu działania wybranego leku i czasu trwania lotu.

Dimenhydrynat (Aviomarin) albo

Hydroksyzyna (Hydroxyzinum)

Sednanty

Nie zażywaj tych leków z alkoholem i kiedy lecisz sam. Wszystkie leki uspokajające i nasenne dostępne są na receptę i przed ich użyciem należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym.

Zolpidem (Stilnox, NaSen) – nigdy nie wolno mieszać tego leku z alkoholem i innymi lekami sedującymi. To silny lek nasenny, po połączeniu z alkoholem nie panujemy na swoim zachowaniem, co więcej nie pamiętamy co robiliśmy, w samolocie grozi to katastrofą. Warto wypróbować działanie leku w domu. Działa bardzo szybko (około kilkunastu-kilkudziesięciu minut) po połknięciu, więc trzeba go zażyć rzeczywiście wtedy, kiedy czas na sen. Nie warto go brać na loty poniżej siedmiu godzin, ponieważ jego działanie trwa właśnie mniej więcej tyle. Uwaga, lek wykazuje silne działanie uzależniające.

Alprazolam (Xanax) – to lek przeciwlękowy, nie wolno go mieszać z alkoholem. Dla tych, którzy chcą się wyciszyć. Uwaga, lek wykazuje działanie uzależniające.

Hydroksyzyna (Hydroxyzinum) – w sam raz dla historycznie bojących się latać. Dla tych, którzy lubią latać, nie polecam, jej działanie uspokajające i ograniczające świadomość może utrzymywać się długo – „cały następny dzień mamy z głowy”. Lek działa dobrze u osób z chorobą lokomocyjną, nie można mieszać go z popularnym dimenhydrynatem (Aviomarin), jak również z alkoholem. Uwaga, lek wykazuje działanie uzależniające.

Analgetyki

Ibuprofen (Nurofen) – lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Zazwyczaj biorę ten lek co osiem godzin podczas lotu; na ból nóg, głowy i całego ciała. Działa.

Paracetamol (APAP) – lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Nie można łączyć go z alkoholem. W Stanach Zjednoczonych znajdziecie go pod nazwą acetaminofen.

Metamizol (Pyralgina) – stary, ale dobry, silny lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i łagodny rozkurczowy, dostępny w niewielu krajów, między innymi w Polsce.

Tramadol (Poltram) – lek przeciwbólowy, silniejszy niż ibuprofen i paracetamol, dodatkowy efekt sedacyjny, nie można go mieszać z alkoholem i sedantami, radzę wypróbować najpierw zaleconą dawkę w domu. Lek dostępny na receptę.

Antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe

Amoksycylina (Duomox) – podstawowy antybiotyk w zakażeniu dróg oddechowych, tani. Lek dostępny na receptę.

Szczepieniach ochronne

Szczepienia, zwłaszcza przeciwko COVID-19¹ i grypie są wyjątkowo ważne podczas podróżowania samolotem. Wyobraź sobie, że przez 12 godzin jedziesz zatłoczonym tramwajem i co druga osoba kicha. W tramwaju przynajmniej otwierają się drzwi na przystanku, w samolocie drzwi otworzą się dopiero po wylądowaniu.

Więcej informacji o tym jak się szczepić na wyjazdy na stronie Apteczka podróżna.

Jeśli źle się czujesz lub masz:

• gorączkę (temp. >= 38 stopnia C) lub czujesz, że masz gorączkę (w samolocie mają termometr),
• bóle mieśniowo-stawowe,
• kaszel,
• ból gardła,

zgłoś te objawy załodze samolotu, tak byś mógł uzyskać wsparcie.

Nasze urwisy w Pekinie i miasto dziś. Tłumów nie ma…✌️ pic.twitter.com/LrSqECinCX

— Związek Zawodowy Personelu Pokładowego i Lotni… (@ZwiazekZZPPiL) January 30, 2020

Leki przeciwkrzepliwe

Heparyna drobnocząsteczkowa — nie ma zaleceń przyjmowania profilaktycznie heparyny drobnocząsteczkowej podczas długich lotów samolotem. Przed długim lotem warto zaopatrzyć się w podkolanówki, ewentualnie pończochy o stopniowanym ucisku (wystarczą profilaktyczne — pierwsza klasa ucisku) i założyć je na czas lotu (*, **). Nie ma zaleceń oznaczania, nie trzeba ani nie można. Jeśli ktoś szczególnie przestraszony jest zakrzepicą, powinien skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

Kwas acetylosalicylowy (Aspirin) – nie stosuje profilaktyki przeciwzakrzepowej kwasem podczas lotu samolotem (*). Popularna aspiryna (kwas acetylosalicylowy) działa też przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Adrenalina

Jeśli stwierdzono:

• wstrząs anafilaktyczny,
• uczulenie na jad owadów błonkoskrzydłych,
• silną alergię,

miej przy sobie zawsze

• dwie amułkostrzykawki z andrenaliną,
• osobę, która będzie potrafiła użyć amupłkostrzkawkę lub
• poinformuj załogę, że masz taki leki.

Inne

Simetikon (Espumisan) – popularny lek przeciwzdęciowy dostępny bez recepty. Zawsze zapominam go wziąć przed podróżą i potem żałuję. Naprawdę pozwala umilić każdy lot. Proszę pamiętać, aby zacząć go brać 1-2 dni przed planowanym lotem, zdąży zadziałać wtedy podczas lotu.

Omeprazol (Gasec, Biprazol) – nie ma lepszego lekarstwa na zgagę, no, chyba że… właściwa dieta.

Drotaweryna (No-Spa) – kobietom nie trzeba tłumaczyć, mężczyźni nie muszą znać.

Nikotyna – dla palaczy, sposób na przetrwanie.

Cetyryzyna (Zyrtec) -lub inny lek przeciwhistaminowy, gdy coś ugryzło, a Ty wiesz, że cały lot będziesz się drapać.

Melatonina – hormon odpowiadający za regulację rytmu dobowego, „podpowiada naszemu mózgowi kiedy jest dzień, a kiedy noc”. Nie próbowałem, ale na niektórych działa. Działania niepożądane? Niewielkie.

Latanie, a promieniowanie radioaktywne

Jet lag

Jet lag, czyli zespół nagłej zmiany czasowej. To grupa objawów, nie tylko problemy ze snem.

• Zaburzenie rytmu okołodobowego: wstajesz o 4 w nocy pełen energii i chęci do pracy, po godzinie 17 chcesz kłaść się spać. Generalnie przez większość dnia jesteś senny, zmęczony i rozdrażniony.
• Zaburzenia koncentracji.
• Zaburzenia apetytu i zaburzenia żołądkowo-jelitowe; zaparcia, biegunka, wzdęcia.
• Dezorientacja.
• Dystymia: obniżenie nastroju.
• Ból głowy.

Jet lag, a kierunek podróży

Ogólnie rzecz biorąc, dostosowanie do nowej strefy czasowej jest szybsze dla podróży ze wschodu na zachód (np. Warszawa-Nowy Jork) niż dla kierunku odwrotnego.

Wschód — zachód (lepiej)

Korekta w kierunku zachodnim zajmuje w dniach około ½ liczby przekroczonych stref czasowych. 

Zachód — wschód (gorzej)

W przypadku podróży w kierunku wschodnim dostosowanie do nowej strefy czasowej zajmuje w dniach około ⅔ liczby przekroczonych stref czasowych.

Kiedy spać w samolocie?

Spanie w samolocie jest zalecane tylko wtedy, gdy znajdujemy się w normalnym czasie snu w miejscu docelowym.

Apteczka podróżna

Leki i formalności, które przydadzą się podczas każdego wyjazdu. Informacje podzieliłem na apteczkę podróżną dla dzieci i dla dorosłych.

Przeciwwskazania do lotu

Możliwe są przeciwwskazania do podróży samolotem w następujących przypadkach³;

• niestabilna choroba wieńcowa,
• niedawno przebyty zawał serca lub udar mózgu,
• przewlekłe choroby układu oddechowego przebiegające z dusznością w czasie spoczynku,
• odma opłucnowa,
• choroby zatok przynosowych i nosa, zwłaszcza w razie niedrożności trąbki Eustachiusza,
• niedawno przebyty zabieg chirurgiczny lub uraz jamy brzusznej, twarzoczaszki, mózgu lub okolic gałki ocznej,
• niedokrwistość sierpowatokrwinkowa,
• zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe,
• ostre lub świeżo rozpoznane choroby psychiczne,
• choroby zakaźne, które mogą być źródłem zakażenia u innych pasażerów (np. grypa, ospa wietrzna, odra),
• noworodki (pierwszy miesiąc życia),
• u kobiet ciężarnych po 36. tygodniu ciąży (lub po 32. tygodniu w przypadku ciąży mnogiej),
• choroba dekompresyjna lub 12-24 godziny po zakończeniu nurkowania (w zależności od charakteru oraz liczby nurkowań).

Zaświadczenie o braku przeciwwskazań wystawia lekarz prowadzący lub lekarz medycyny podróży. W przypadkach skomplikowanych warto skontaktować się bezpośrednio z przedstawicielem linii lotniczej.

---